Nieuw! Inspiratiebundel voor het werken met en voor huishoudens in mogelijk onveilige situaties

Wat vraagt het werken met en voor kinderen, gezinnen en huishoudens in mogelijk onveilige situaties van professionals? Welk handelen (houding, gedrag) is hierbij helpend, en wat kunnen we juist beter laten? Hoe ziet dit er dan concreet, in de praktijk, uit? En hoe kunnen leidinggevenden hieraan bijdragen? Deze vragen staan centraal in de Inspiratiebundel Toekomstscenario die K2 heeft ontwikkeld in opdracht van het landelijk Programmateam Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming. Deze Inspiratiebundel is met en voor de praktijk tot stand gekomen en bevat boordevol inzicht en inspiratie voor professionals en leidinggevenden om kinderen, gezinnen en huishoudens zo goed mogelijk vooruit te helpen.

Zoals Desiree, als vrouw en moeder in het verleden veel in aanraking geweest met hulpverlening, vertelt over die ene professional die voor haar het verschil maakte: “Hij kwam op de fiets met z’n broodtrommeltje naar me toe…eindelijk gewoon een mens dacht ik!”

Over het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming

In sommige gezinnen of huishoudens is er veel aan de hand. Soms zo veel, dat dit tot onveiligheid of ontwikkelingsbedreiging in de thuissituatie leidt of kan leiden. De manier waarop de hulp en bescherming van kinderen en volwassenen in (mogelijk) onveilige thuissituaties, kortweg kind- en gezinsbescherming (0-100), nu geregeld is, knelt. Om te zorgen voor tijdige, passende en samenhangende hulp en bescherming in deze gezinnen en huishoudens is in opdracht van de ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Vereniging van Nederlandse gemeenten in 2021 het programma Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming opgesteld. In dit Toekomstscenario is op hoofdlijnen geschetst hoe de kind- en gezinsbescherming er over zo’n vijf tot tien jaar uit zou kunnen zien. Het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming beoogd een ‘andere manier van werken’, een bepaald vakmanschap in het bieden van tijdige passende samenhangende hulp en bescherming aan kinderen en volwassenen die te maken hebben met een acute of structurele ernstige bedreiging van een gezonde en veilige thuissituatie. Het programma heeft als doel om het Toekomstscenario te beproeven en verder uit te werken. Kijk op www.voordejeugdenhetgezin.nl/toekomstscenario-kind-en-gezinsbescherming voor meer informatie.

De opgave

Sinds 2022 zijn er 11 proeftuinen verspreid over het land waarin het Toekomstscenario wordt beproefd en verder doorontwikkeld, op diverse wijzen maar vanuit dezelfde visie. Tijdens het beproeven ontstond behoefte aan meer inzicht en concretisering van het beoogd handelen; wat vraagt het werken met en voor kinderen, gezinnen en huishoudens in mogelijk onveilige situaties van professionals, en ook leidinggevenden? En hoe kunnen we dit op inspirerende wijze brengen zodat zij ook gemotiveerd worden om het handelen te beproeven, toe te passen, of anderen hiertoe te inspireren? 

Onze aanpak 

K2 ging aan de slag om het beoogd handelen inzichtelijk te maken én dit op inspirerende wijze over te brengen. Uiteraard deden we dit mét de praktijk. We vormden een meedenkgroep met ervaringsdeskundigen, professionals uit de proeftuinen en daarbuiten (bijv. wijkteams), experts en het Ondersteuningsteam om kritisch met ons mee te denken/werken. We verzamelden relevante bronnen, en belangrijker: we voerden vele gesprekken met professionals en ervaringsdeskundigen uit de praktijk die te maken hebben (gehad) met huishoudens in complexe en soms onveilige situaties. Wat werkt hierin wel en niet en welk handelen, bijvoorbeeld houding en gedrag, draagt hieraan bij? Waar blijkt dat dan uit, wat zie/hoor/voel je? Hier kwamen zes basisprincipes voor het handelen uit naar voren. Zoals ‘Van mens tot mens werken’ en ‘Lerend werken’. Tijdens verdiepingssessies maakten we deze basisprincipes nog concreter, door te verdiepen, het bijbehorend handelen te simuleren, oefenen en ervaringsdeskundigen te horen etc. 

De inspiratiebundel

We hebben ervoor gekozen de zes basisprincipes niet (alleen) te beschrijven, maar vooral te laten zien, horen en ‘voelen’. Per basisprincipes geven we uitleg, delen we inspirerende woorden van vakcollega’s en vooral vele veelzeggende voorbeelden, verhalen en oefeningen. De inspiratiebundel is zo ingericht dat het niet van voor naar achter gelezen hoeft te worden. Het is een interactieve bundel waarvan de verschillende onderdelen los gelezen kunnen worden met opties om door te klikken. Het is de bedoeling om er ‘doorheen te struinen’; zodat de gebruiker kan blijven hangen bij datgene wat interesse wekt, wat inspireert maar ook kan doorklikken als een onderdeel minder boeit of al bekend is. Kortom, de bundel is bedoeld als verrijking voor ieders expertise en vakbekwaamheid en om eruit te halen wat helpend en stimulerend is of om anderen mee te inspireren.

Zoals een professional uit een proeftuin na publicatie vertelde: